Naše groblje i oko njega
Momo Kapor je jednom rekao „Ako hoćeš dobro da upoznaš neki grad, nemoj da propustiš priliku da mu vidiš i groblje“.
U mnogim gradovima sveta groblje se nalazi u turističkoj ponudi kao obavezno mesto, a šetnje kroz večno počivalište predstavljaju atraktivan segment predstavljanja grada kroz bogat spomenički fond, od kojih neki spomenici imaju veliku umetničku, kulturnu i istorijsku vrednost.
Grobovi u Velikom Gradištu oslikavaju prohujale vekove kroz spomenički fond i mnogobrojne zaslužne građane čiji posmrtni ostaci ovde počivaju. Održavanjem i uređenjem groblja bavi se preduzeće JKP Dunav, i generalno njegovim trenutnim stanjem možemo biti zadovoljni. Vidni su napori na njegovom konačnom uređenju i sređivanju.
Prema zapisima Žarka Živanovića iz neobjavljene knjige „Ogledalo naših grobova“ i knjige „Znameniti gradištanci na kulturno istorijskoj pozornici“ zabeleženo je preko 120 imena zaslužnih sugrađana. Većina je ovde sahranjena i ima svoje odgovarajuće spomenike. Ovo su ličnosti koje su svojim radom i onim što su ostavili za sobom, zadužili ovaj grad i nas, njihove potomke.
Tu u prvom redu treba spomenuti apotekare Draškocijeve, dvet familija Obradovića, Andru Ljubičića sveštenika i Narodnog poslanika i njegovu suprugu Stanku predsednicu „Kola devojaka“, dr Lazara Besarabića upravnika bolnice i Narodnog poslanika, predsednike opština: Stoić Obradovića, Velju Ivkovića, Vlajka Đorđevića, Jocu Selića i Lazu Tršića zatim poznate sugrađane u drugim oblastima Žiku Tutundžića, Karamarkoviće, Stojadinoviće, Bajkiće. Svakako treba spomenuti grobove Pavla i Đorđa Đorđevića koji su gradu ostavili legat od preko 1500 eksponata koji se nalaze u Narodnom Muzeju u Velikom Gradištu.
Na našem groblju počivaju i posmrtni ostaci ruskog generala Ipolita Ivanovića Ugličanina, kao i brojnih solunskih ratnika i boraca NOB-a.
Jedan mali broj ovih grobnih mesta je zapušten a neki spomenici su slomljeni (Draškoci, Stojići…).
Nemamo preciznih podataka od kada na ovom mestu datira groblje. Prema zapisima Žarka Živanovića najstariji spomenik na groblju je iz 1794.godine, a tu su i dva neočitljiva, verovatno još starija peščanika. Ovde treba dodati i veći broj napuštenih belih krstova. Sve ovo upućuje na zaključak da sadašnje groblje datira iz vremena Turaka. Za najstarije groblje na teritorije opštine Veliko Gradište uzima se prostor sadašnjeg parka ispred zgrade opštine gde se nalazi Rimska nekropola.
Posebna vrednost našeg groblja su i dve stare kapele. Stariju kapelu, zadužbinu Lazara Mihajlovića podigao je njegov otac Rafajlo1890.godine. Unuk Vojislav finansirao je spoljnu sanaciju. Unutrašnjost kapele je oslikana, a ovo remekdelo freskoslikarstva smatra se jednim od najvrednijih kulturnih dobra našeg groblja. Unutrašnjost ove kapele je zbog vlage dosta oštećena. Spoljašnost druge, novije kapele Save Ž. Obradovića JKP Dunav je obnovio i lepo uredio. Ostaje pitanje zašto ovi objekti nisu u sakralnoj upotrebi?
Da se ne bi stideli pred našim precima, uz saglasnost Zavoda za zaštitu spomenika kulture treba izvršiti popis i snimanje svih spomenika, napraviti parcelizaciju za katastar groblja i sve to objaviti u knjizi koja može biti digitalna ili poput „Ogledala naših grobova“.
U narednom periodu trebalo bi još intezivnije nastaviti sa radom i podržati napore JKP na uređenju Gradištanskog groblja da se njime ponosimo.
16. 01. 2018.
Po priči Žarka Živanovića
Napisala Ivana Damnjanović
Turistička organizacija opštine Veliko Gradište
Usluge sahranjivanja:
– Sahrana i grobno mesto sa iskopom,zatrpavanjem i poravnavanjem nadgrobne humke
– Otvaranje i zatvaranje ozidane grobnice
– Sahranjivanje u grobnici sa razmeštanjem sanduka
– Prevoz pokojnika specijalnim kolicima
– Korišćenje kapele do 24 časa (sa korišćenjem toplotno – rashadnih uređaja)
– Polaganje i ukop urne
Ostale usluge:
– Uređenje humke – dodavanje zemlje po potrebi gde je grob urušen/ulegao
– Betoniranje poprečnih staza D=80cm po jednom grobnom mestu
– Betoniranje uzdužne staze D=50cm
– Izrada opsega
– Sitne popravke na postojećim spomenicima i opsezima
– Zidanje grobnica
– Nameštanje spomenika ili mermerne ploče
Ekshumacija:
– Ekshumacija sa počivanjem do 3 godine
– Ekshumacija sa počivanjem od 3 do 10 godina
– Ekshumacija sa počivanjem preko 10 godina
– Sahrana posmrtnih ekshumiranih ostataka u novi grob na gradskom groblju
NAPOMENE
1. Pri zakazivanju sahrane u ptisustvu stranke na licu mesta konstatovati u kakvom su stanju ploče. Da nisu ploče oštećene.
2. Termin vraćanja ploča 2 dana unapred najavljuje stranka
3. Potrebno je da stranka obavesti Upravu groblja kad želi da se humka uredi
4. Pre nameštanja spomenika ili mermerne ploče stranka je dužna da podnese pisani zahtev sa željenim terminom nameštanja.
5. Stranka sama pribavlja saglasnost i od nadležnih organa za izvršenje ekshumacije.Ekshumacije za koje nije istekao obavezan rok počivanja od 10 godina ne mogu se izvršavati u periodu od 01. maja do 30. septembra.
U cilju sklapanja što većeg broja ugovora o zakupu grobnih mesta i boljeg staranja o starom groblju predviđeno je da posle isteka od 80 godina od smrti pokojnika, troškovi godišnjeg zakupa grobnog mesta padaju na teret JKP “Dunav Veliko Gradište“.
Za plaćanje iznosa godišnjeg zakupa za grobna mesta za ceo petogodišnji period odjednom,odobrava se popust od 20%.
Imajući u vidu da se određeni broj građana stara o više grobnih mesta, to se nudi građanima mogućnost da za veći broj mesta svojih predaka plate manji iznos, sačinivši ugovor o zakupu svih grobnih mesta o kojima se staraju.
